DAMEK
De DAMEK (Doe Alles Maar Een Keer) wordt zo letterlijk genomen en daardoor ook niet juist begrepen. Het is als eerste meer een guide-line en geen doorgaande regel waar constant aan gehouden moet worden. Hier doe ik een poging om de DAMEK uit te leggen en hopelijk zal hij dan ook beter begrepen worden. Voor mij heeft het veel opgeleverd in mijn creative proces en het zal mooi zijn dat het veel kan betekenen voor meerdere mensen. Ik ken het zelf ook niet al te goed maar zal mijn best doen om het duidelijk te maken.
Wat is de DAMEK & waar komt het vandaan?
De DAMEK is een naam om “Doe Alles Maar Een Keer” samen te voegen. De grootste regel is dan ook letterlijk dit te volgen. Hoe langer je bezig zult zijn met DAMEK in je achterhoofd hoe breder het zal worden. We spreker hier over kleur, kleurtonen, kleursterkten, gemengde en ongemengde kleuren, toetsen van de kwasten, manieren van aanbrengen van de verf, afstanden tussen objecten en/of vlakken binnen een werk, richtingen van lijnen, beeldtaal (metaforen etc), objecten etc.
Kars Persoon bracht dit de school in, “De wet van DAMEK” om het maar een romantische toon te geven. 2013 in december, voor mij klonk het vaag maar ergens ook logisch dat dit wel kon helpen bij het maken van schilderijen.
Dilemma’s binnen de DAMEK
Hoewel de DAMEK duidelijk stelt dat alles maar 1 keer kan is het natuurlijk ook mogelijk om 1 keer een ritme voor te laten komen terwijl een ritme bestaat uit het constante aanbrengen van hetzelfde, hiermee een probleem:
Een ritme, dat is geen DAMEK toch? Of juist wel, kan dat wel?
Niet alleen dit vormt een probleem, ook het constant toepassen van de DAMEK binnen een werk werkt juist weer niet en wordt het te gemaakt. Ik geloof zelf dat met valkuilen zoals deze de DAMEK snel als onzin wordt aangezien of iets als “dat werkt niet”.
Ook hoe verder je erover na zal denken en vooral tijdens het ondervinden hiervan en toepassen binnen werken zullen er steeds meer vragen komen. Als je er teveel mee bezig bent dan kan het zo zijn dat je werk zo bedacht is i.p.v. juist die vrijheid toe te passen.
Hoe werkt de DAMEK dan?
Nou ja, je neemt hem eerst letterlijk maar ook, kijkend naar bijvoorbeeld ritme, zien hoever jij het ziet gaan. Ondervinden en experimenteren voor een langere tijd is uiterst aangeraden. Hoewel er duidelijk staat Alles maar 1 keer geldt dit niet voor het volgende:
-zwart
-grijs
-wit
-horizontale lijnen
-verticale lijnen
Waarom dit zo is? Nou heb ik dit stug van Kars overgenomen maar ik geloof dat deze punten allen neutraal zijn binnen een beeld.
Ikzelf geloof dat de DAMEK maar voor 30-40% voorkomt tijdens het maken van een werk, mocht je het willen gebruiken. Het is een richtlijn, een fundering voor een werk. Een soort van ondergrond voor je werk. Voorbeeldje (Nee, zo MOET je niet werken):
- ------- 2. --------- 3. -------------- 4. -------------- 5. ---------6.--- 7.
1. Begin van een schilderij
2. DAMEK bij het opbouwen van een werk
3. Wat wil jij & wat wil het werk?
4. Kleurtonen neerzetten, open blijven voor toevalligheden
5. DAMEK doorbreken
6. ???
7. Klaar
7. Klaar
Bij 5 wordt de DAMEK doorbroken, dit omdat de DAMEK alleen niet genoeg ruggengraat heeft om een werk staande te houden in visuele voldoening, daarom is het doorbreken ervan een goed gebeuren, niet alleen goed maar ook zeer fijn om te doen.
Jacopo Pontormo Resurrection "Passion of Christ" in the Certosa del Galluzzo
In dit werk is er geen strakke DAMEK aangebracht. Zo komt het paars terug in de persoon links (hoed) en rechts (muts). Er zijn ook enkele schuine lijnen die in dezelfde richting gaan naast elkaar (De staf die Jezus vast houdt en daar rechts van in de achtergrond een lijn in het oker) en de niet ingevulde witte vlakken komen meerdere keren voor. Nee, geen DAMEK maar wel fijn (Hoewel ikzelf de paarse hoed en muts wel anders had aangepakt). Stel je voor dat de DAMEK hier compleet de overmacht zou hebben? Nee dat werkt niet. De DAMEK is in de opbouw aanwezig and that's it.
Dus je kan spelen met wat wel of niet vaker terug kan komen maar ook hierin zijn enkele punten die liever niet vaker terug komen dan 1 keer, ook niet op het einde.
-Echt rood rood, blauw blauw en geel geel.
Deze toch behoorlijk sterke kleuren kunnen ook gezien worden als 1 en hetzelfde gezien de uitstraling die zij hebben behoorlijk hetzelfde zijn.
In dit werk is er geen strakke DAMEK aangebracht. Zo komt het paars terug in de persoon links (hoed) en rechts (muts). Er zijn ook enkele schuine lijnen die in dezelfde richting gaan naast elkaar (De staf die Jezus vast houdt en daar rechts van in de achtergrond een lijn in het oker) en de niet ingevulde witte vlakken komen meerdere keren voor. Nee, geen DAMEK maar wel fijn (Hoewel ikzelf de paarse hoed en muts wel anders had aangepakt). Stel je voor dat de DAMEK hier compleet de overmacht zou hebben? Nee dat werkt niet. De DAMEK is in de opbouw aanwezig and that's it.
Dus je kan spelen met wat wel of niet vaker terug kan komen maar ook hierin zijn enkele punten die liever niet vaker terug komen dan 1 keer, ook niet op het einde.
-Echt rood rood, blauw blauw en geel geel.
Deze toch behoorlijk sterke kleuren kunnen ook gezien worden als 1 en hetzelfde gezien de uitstraling die zij hebben behoorlijk hetzelfde zijn.
DAMEK, geen MOET maar KAN.
Natuurlijk MOET je niet de DAMEK toepassen maar het is zekers hard aan te raden om het te onderzoeken en te ondervinden. Ik kan niet heel goed uitleggen waarom het nou precies werkt maar zo ervaar ik het wel. Het maakte mij namelijk heel nieuwsgierig: "Een manier om schilderijen mooi te maken? Hoe werkt dat dan? Hoe kan je dat toepassen? Hoe wat waar?"
Uiteindelijk begon ik die DAMEK dus serieus te nemen, bij schilderijen er goed over nadenken in hoe verre het kan gaan en uiteindelijk "zit het in de vingers" om het maar zo te zeggen. Zodra dat gebeurt is het toch erg fijn. Uiteindelijk: Kijk maar wat je er mee doet.
Bas ! je hebt het heel precies verwoord , wat we zo door de jaren heen hieromtrent hebben besproken, en je laat terecht ook zien hoe het inzicht uit de analyse van de beeldende historie zelf voortkomt , en velen zullen deze dynamiek, deze betovering van en voor het oog , deze constructie en bijbehorende intensiteit van het contrasten-spel (damek) herkennen maar een ieder gaat op volstrekt eigen wijze met de mogelijke spanning van het beeld om.
BeantwoordenVerwijderenIn het voorbeeld van Pontormo zie ik geen herhalingen in de schuine lijnen zoals je schrijft Bas, wel in de gele en geelgroene tonen, die hier functioneren als een 'veld ' En zie er is dynamiek en er is orde, en alles is juist wel artificieel , beteugeld gevoel,(als in de muziek van Bach maar ook Strawinsky) wat juist ook een voorwaarde is voor intensiteit in een beeld waar je steeds opnieuw naar kan kijken, perpetual fresh, dat wat nooit voorbij is, een gebeuren . En Bas Het komt eerder in het oog die het ziet dan in de vingers zoals je schrijft , het is sensibiliseren tegelijk met power van de dissonant , het schone en de ironie in de zin van de 'veristen', het is een voorwaarde voor het 'nieuwe' . let op : “A power to incorporate vague and disorderly elements of experience is essential for advance into novelty.”
En BAS deed schreef ik 21 januari ,hier ook relevant : We do not need to learn images first to understand them, but with words we do .
I must confess that also for me an images is always ‘twofoldness’,a merging into the perceptual experience of a surface that depicts and what we see in it.
But the 'HOW' is always something more .(how it is made = the message of the unseen )
But with your reference to a Saint (wich is the problem of the other )who is a UTILITARIST knows that he can only exist in the notification of the drawing( utilitarist = somebody who works for the greatest happiness of the greatest number.) But at the same time and more important, the drawing itself can only appear in its subversiveness and substantially for the first time. An exercise in the fresh look, always on the move. Looking beyond the understanding,sometimes in long- vals of clear observation , sometimes at lightning .